In this study, the weathering degrees of the outcropping magmatic rocks in the northeastern part of Aksaray province, as well as the heavy metal variations in the resulting granitoid-derived soils and their associated environmental risks, were evaluated. The calculated weathering indices vary as follows: Ruxton Ratio (RR) 5.88–8.51, Chemical Index of Alteration (CIA) 49.58–66.33, Chemical Index of Weathering (CIW) 60.45–80.18, Weathering of Parker Index (WIP) 48.32–76.79, and Plagioclase Index of Alteration (PIA) 64.33–83.79. These values indicate that the granites in the study area are moderately weathered. To assess the environmental risks of heavy metals (HMs) in the granitic soils, the Geo-accumulation Index (Igeo), Contamination Factor (CF), Pollution Load Index (PLI), and Potential Ecological Risk (PER) were calculated, ranging from -4.58 to 0.99, 0.06 to 2.98, 0.36 to 0.97, and 0.124 to 23.818, respectively.
The ecological indices, which show similar distributions with increasing weathering degrees, indicate the absence of significant heavy metal pollution in the area and suggest that any minor contamination originates from the lithology, with no anthropogenic pollution observed.
Bu çalışmada, Aksaray ilinin kuzeydoğusunda yüzeyleyen magmatik kayaların ayrışma dereceleri ile ayrışmaya bağlı oluşan granitoyitten türeyen topraklardaki ağır metal değişimleri ve çevresel riskleri ortaya konulmuştur. Hesaplanan ayrışma indeksleri Ruxton oranı (RR) 5.88-8.51, Kimyasal değişim indeksi (CIA) 49.58-66.33, Kimyasal ayrışma indeksi (CIW) 60.45-80.18, Parker ayrışma indeksi (WIP) 48.32-76.79, Plajiyoklaz değişim indeksi (PIA) 64.33-83.79 aralığında değişmektedir. Bu değerler bölgedeki granitlerin orta derecede ayrışmış olduğuna işaret etmektedir. Granitik topraklardaki ağır metallerin (HM) çevresel risklerini belirlemek için hesaplanan jeo-birikim indeksi (Igeo), Kirlenme faktörü (CF), Kirlilik Yükü indeksi (PLI) ve Potansiyel ekolojik risk (PER) indeksleri sırasıyla -4,58-0,99; 0,06-2,98; 0,36-0,97 ve 0,124-23,818 aralığında değişmektedir.
Artan ayrışma derecesi ile benzer dağılımlar sunan ekolojik indeksler bölgede ağır metal bakımından belirgin bir kirliliğin olmadığına var olan düşük derecedeki kirlenmenin ise litoloji kaynaklı olduğunu ve herhangi bir antropojenik kirlenmeden bahsedilemeyeceğini ortaya koymuştur.